Page 23 - สวัสดีครับท่านผู้อ่านทุกท่าน ก่อนอื่นกระผมขอแนะนำตัวก่อนครับ กระผม พันเอก กัญจน์ณัฎฐ์ นิลนนท์ รับหน้าที่เป็นบรรณาธิการสวัสดิการสารแทน พันเอก สมเกียรติ ถนอมคุ้ม ผู้อำนวยการกองกิจการรร้านสวัสดิการกลาง กรมสวัสดิการทหารบก เนื่องจากท่านมีภารกิจที่มากขึ้น ผู้บังคับบัญชา จึงมอบหมายให้กระผมมารับหน้าที่ต่อจากท่าน แต่ไม่ต้องกังวลครับเพราะว่าหนังสือสวัสดิการสารของเรายังคงมีเนื้อหาสาระน่ารู้ต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อท่านสมาชิกเช่นเดิม และถ้าสมาชิกท่านใดอยากแนะนำติชม หรือต้องการให้นำเสนอเรื่องใด สามารถแนะนำมาได้ครับ สุดท้ายนี้กองบรรณาธิการสวัสดิการสารขอขอบคุณทุกหน่วยที่ให้การสนับสนุนข้อมูล และภาพถ่ายทำให้หนังสือสวัสดิการสารมีความสมบูรณ์ครบถ้วนทั้งเนื้อหาสาระ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านผู้อ่านจะได้รับความรู้ พร้อมทั้งความบันเทิงจากหนังสือสวัสดิการสารฉบับนี้ครับ

ต้องระวัง เห็ดพิษ มักมีลักษณะใกล้เคียงกับเห็ดที่กินได้ 1. พิษต่อตับ สารชีวพิษจากเห็ดที่มีพิษต่อตับได้แก่ สารใน

หากไม่แน่ใจไม่ควรเก็บเห็ดกิน หรือหาซื้อเห็ดที่ไม่รู้จัก กลุ่ม cyclopeptides ประกอบด้วยสารชีวพิษ 2 จ าพวก
มาปรุง ได้แก่ amatoxins และ phallotoxins
ส าหรับใครที่พลาดกินเห็ดพิษเข้าไป กรมอนามัย มีวิธี 2. พิษต่อระบบประสาทกลาง สารชีวพิษจากเห็ดที่
ปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อกินเห็ดพิษมาฝาก ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทกลางมี 2 จ าพวกได้แก่
1. ดื่มน ้าอุ่น ผสมผงถ่าน 2 แก้ว โดยแก้วแรกให้ล้วงคอให้ 2.1 Monomethylhydrazine (Gyromitrin)
อาเจียนออกมาเสียก่อน แล้วดื่มแก้วที่ 2 แล้วล้วงคอให้ 2.2 Indoles (psilocin-psilocybin)
อาเจียนออกมาอีกครั้ง “ไม่ควรกินไข่ขาวดิบจะยิ่งท าให้ 3. พิษต่อระบบประสาทอัตโนมัติ สารชีวพิษจากเห็ดที่ออก

ผู้ป่วย ท้องเสียเพิ่ม หรือ ติดเชื้อได้” ฤทธิ์เด่นต่อระบบประสาทอัตโนมัติที่ส าคัญมี 2 จ าพวก คือ
2. รีบน าผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที โดยต้อง “แจ้งประวัติ 3.1 Muscarine
การกินเห็ดโดยละเอียด พร้อมน าตัวอย่าง หรือ ภาพถ่าย 3.2 Ibotenic acid และ muscimol
เห็ดไปด้วย” 4. พิษต่อไต ได้แก่ orelline, orellanine
สารพิษจากเห็ด 5 พิษร่วมกับแอลกอฮอล์ เหมือน disulfiram ได้แก่
.
ในประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตร้อนชื้น มีภูมิอากาศ coprine
เหมาะสมแก่การเจริญเติบโต และขยายพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต 6. พิษต่อทางเดินอาหาร เกิดจากสารชีวพิษที่ยังไม่มีการ
นานาชนิดตั้งแต่จุลินทรีย์, เห็ด, รา, ตลอดจนพืชและสัตว์ พิสูจน์ทราบแน่ชัด ส่วนใหญ่มักมีอาการไม่รุนแรงและไม่
นานาพันธุ์ ซึ่งจุลินทรีย์, รา, และเห็ดเหล่านี้สามารถสร้าง ต้องการการรักษาเฉพาะใด ๆ มักจะพบได้เองภายใน 24
สารพิษชีวภาพที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อมนุษย์ได้ ชั่วโมง สิ่งส าคัญที่แพทย์มักผิดพลาดในการรักษาผู้ป่วยที่
สารพิษชีวภาพคือ สารที่เกิดจากกระบวนการทาง ได้รับพิษจากเห็ด คือการให้ผู้ป่วยกลับบ้านหลังจากอาการ
สรีรวิทยาของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ เมื่อคนหรือสัตว์ได้รับสาร ทางระบบทางเดินอาหารทุเลา โดยไม่ได้ติดตามดูแลอาการ

ดังกล่าวนี้เข้าไปในร่างกายแล้ว ก่อให้เกิดพยาธิสภาพท าให้ ผู้ป่วย สารชีวพิษจากเห็ดหลายชนิดโดยเฉพาะในตระกูล
เจ็บป่วยจนกระทั่งถึงแก่ชีวิตได้ Amanita มักมีอาการรุนแรงจนถึงท าให้ผู้ป่วยตายได้
สารพิษจากเห็ด ในบ้านเราซึ่งอยู่ในเขตร้อนชื้น มีเห็ด หลังจากอาการทางระบบทางเดินอาหารดีขึ้นแล้วหลายวัน
มากมายหลายชนิดที่มีพิษ ปัญหาที่ส าคัญเมื่อพบผู้ป่วยจาก การรักษาผู้ป่วยที่ได้รับพิษจากเห็ดซึ่งไม่สามารถพิสูจน์
การรับประทานเห็ดพิษ คือ แพทย์หรือแม้แต่ผู้ป่วยไม่รู้จัก ทราบได้ว่าเป็นเห็ดชนิดใด หรือได้รับพิษจากสารชีวพิษกลุ่ม
เห็ดชนิดนั้น อย่างไรก็ตาม ในเห็ดพิษชนิดเดียวกันอาจมีสาร ใด จึงต้องติดตามดูแลอาการ และตรวจหน้าที่ของตับและไต

ชีวพิษอยู่หลายชนิดต่าง ๆ กัน ตามพื้นที่ที่เห็ดงอก รวมทั้ง เป็นระยะ ๆ จนแน่ใจว่าผู้ป่วยพ้นขีดอันตรายแล้วเสมอ
การพิสูจน์ทราบว่าเป็นเห็ดชนิดใด อาจต้องใช้เวลามากจน
ให้การรักษาไม่ทันการ การวินิจฉัยและการรักษาภาวะพิษ
จึงขึ้นอยู่กับลักษณะทางคลินิก โดยเฉพาะอาการแสดง
เบื้องต้นและระยะเวลาที่เริ่มแสดงอาการเป็นส าคัญ การ
รักษาผู้ป่วยจากการรับประทานเห็ดพิษ ที่ส าคัญที่สุดคือ
การรักษาประคับประคองให้ผู้ป่วยพ้นขีดอันตราย การลด 1 2

ปริมาณสารพิษที่ผู้ป่วยได้รับ และเร่งขับสารพิษออกจาก ที่มา 1 :
ร่างกาย สารชีวพิษของเห็ดเมาแต่ละตระกูลมีฤทธิ์ต่าง ๆ กัน https://multimedia.anamai.moph.go.th/infographics
จ าแนกตามลักษณะอาการเด่นในระบบต่าง ๆ และลักษณะ /info789_mushroom_2/
ทางพิษวิทยาได้ดังนี้ ที่มา 2 :
https://www.rama.mahidol.ac.th/poisoncenter/th/p

ois-cov/mushroom
ผู้น าเสนอ : ร้อยโทหญิง ธิดารัตน์ พิเคราะห์ภูม ิ

สวัสดิการสาร กรกฎาคม 2568 23